Spanning en Stroom (Herhaling)
1. Herinnering
1.1. Wrijving
1.2. Metalen
te kennen:
- metaalrooster (“sea of electrons”)
- geleider
- toepassingen (bv. elektroskoop)
2. Spanning en Stroom
2.1. Nog Een Analogie
[1]
te kennen:
- Wat is lading?
- Wat is stroom?
- Wat is spanning?
- kleine berekeningen!
elektrische spanning | |
symbool | \(U\) |
eenheid | \(V = \frac{J}{C}\) |
formule | \(U = \frac{E}{Q}\) |
stroomsterkte | |
symbool | \(I\) |
eenheid | \(A = \frac{C}{s}\) |
formule | \(I = \frac{\Delta Q}{\Delta t} = \frac{Q}{t}\) |
Tip: Ken en begrijp één van de analogiën goed!
2.2. oefening
- In een elektrische snoer beweegt binnen een tijd van \(10 s\) een totale hoeveelheid lading van \(0,05 C\). Bereken de stroomsterkte!
- Een ampèremeter (metinstrument van de stroomsterkte, zie beneden) toont een stroom van \(8 mA\). Welke hoeveelheid lading beweegt om de \(4 s\) door de snoer?
3. Visualisatie
- python code hier: https://github.com/falkmielke/coulomb_simulation
3.1. enkele ladingen
observaties:
- ladingen ervaren aantrekkende of afstotende krachten
- protonen bewegen minder dan elektronen (grotere massa!)
3.2. elektronen
observaties:
- bewegelijke elektronen verplaatsen zich naar de buitenkant van het voorwerp
- sommige interne elektronen in evenwichtspositie
3.3. metaalrooster
observaties:
- elektronen blijven tijdelijk bij protonen,
- maar kunnen ook heen en weer “schieten”.
Noot: een deel van deze observaties is bepaald door de simulatie-parameters; het dient ter illustratie.
3.4. elektrisch veld
observaties:
- Elektronen bewegen alle kanten op.
- Maar: “netto-beweging” langs het elektrisch veld (werkelijke stroomzin).
- Werkbereik van el. veld is klein (Coulomb-kracht: \(\sim \frac{1}{r^2}\))
Noot:
- We kunnen de stroomsterkte meten door ladingen te tellen die rechts aankomen. (\(1430 \pm 50\) ladingen)
- De spanning is bepaald door het aantal vaste ladingen links en rechts.
3.5. geleider
- In een echte geleider zijn er botsingen met de protonen; daardoor is er minder stroom (hier: \(1130 \pm 50\) ladingen; hangt sterk af van de gekozen settings).
(Wet van Ohm; volgende week)
4. Samenvatting (Toetsvoorbereiding)
- lading: soorten, kracht, beweging
- triboelektrische reeks
- geleider/isolator
- stroom, spanning: symbolen, eenheden, formules, berekening
5. Oefening
→ oefeningen 4,5 WB↗225 → oefeningen 6-10 WB↗226-227
6. Bronnen
- [1] Was Ist Was, Band 24 (1984): “Elektrizität”, p. 9, Tessloff, Hamburg
vorige les \(\quad\) volgende les