Spanning en Stroom (Herhaling)


Home 4BSW1 4BSW2 4MTLAT/4LAT 4MWW1 4MWW2 4NWE2 5BWE 5EWI/5LWI/5WWI1 5WWI2 About

1. Herinnering

1.1. Wrijving

Cat demonstrating static cling with styrofoam peanuts upscayled 4x

[bron]

te kennen:

  • atoombouw (protonen, elektronen)
  • isolator
  • triboelektrische reeks

1.2. Metalen

lightbulb.jpg

te kennen:

  • metaalrooster (“sea of electrons”)
  • geleider
  • toepassingen (bv. elektroskoop)

1.3. Coulomb-Kracht

President Jimmy Carter in Oak Ridge (7071648945) (2)

te kennen:

  • aantrekking/afstoten
  • elektrisch krachtveld

2. Spanning en Stroom

2.1. Nog Een Analogie

stroomspannung_pictogram.svg [1]

te kennen:

  • Wat is lading?
  • Wat is stroom?
  • Wat is spanning?
  • kleine berekeningen!
elektrische spanning  
symbool \(U\)
eenheid \(V = \frac{J}{C}\)
formule \(U = \frac{E}{Q}\)
stroomsterkte  
symbool \(I\)
eenheid \(A = \frac{C}{s}\)
formule \(I = \frac{\Delta Q}{\Delta t} = \frac{Q}{t}\)

Tip: Ken en begrijp één van de analogiën goed!

2.2. oefening

  • In een elektrische snoer beweegt binnen een tijd van \(10 s\) een totale hoeveelheid lading van \(0,05 C\). Bereken de stroomsterkte!
  • Een ampèremeter (metinstrument van de stroomsterkte, zie beneden) toont een stroom van \(8 mA\). Welke hoeveelheid lading beweegt om de \(4 s\) door de snoer?

3. Visualisatie

3.1. enkele ladingen

observaties:

  • ladingen ervaren aantrekkende of afstotende krachten
  • protonen bewegen minder dan elektronen (grotere massa!)

3.2. elektronen

observaties:

  • bewegelijke elektronen verplaatsen zich naar de buitenkant van het voorwerp
  • sommige interne elektronen in evenwichtspositie

3.3. metaalrooster

observaties:

  • elektronen blijven tijdelijk bij protonen,
  • maar kunnen ook heen en weer “schieten”.

Noot: een deel van deze observaties is bepaald door de simulatie-parameters; het dient ter illustratie.

3.4. elektrisch veld

observaties:

  • Elektronen bewegen alle kanten op.
  • Maar: “netto-beweging” langs het elektrisch veld (werkelijke stroomzin).
  • Werkbereik van el. veld is klein (Coulomb-kracht: \(\sim \frac{1}{r^2}\))

Noot:

  • We kunnen de stroomsterkte meten door ladingen te tellen die rechts aankomen. (\(1430 \pm 50\) ladingen)
  • De spanning is bepaald door het aantal vaste ladingen links en rechts.

3.5. geleider

  • In een echte geleider zijn er botsingen met de protonen; daardoor is er minder stroom (hier: \(1130 \pm 50\) ladingen; hangt sterk af van de gekozen settings).

(Wet van Ohm; volgende week)

4. Samenvatting (Toetsvoorbereiding)

  • lading: soorten, kracht, beweging
  • triboelektrische reeks
  • geleider/isolator
  • stroom, spanning: symbolen, eenheden, formules, berekening

5. Oefening

→ oefeningen 4,5 WB↗225 → oefeningen 6-10 WB↗226-227

6. Bronnen

  • [1] Was Ist Was, Band 24 (1984): “Elektrizität”, p. 9, Tessloff, Hamburg

Date: 2024-04-16 Tue 00:00

Author: Falk Mielke