Spanning en Stroom (Herhaling)


Home 4BSW1 4BSW2 4MTLAT/4LAT 4MWW1 4MWW2 4NWE2 5BWE 5EWI/5LWI/5WWI1 5WWI2 About

1. Herinnering

1.1. Wrijving

Cat demonstrating static cling with styrofoam peanuts upscayled 4x

[bron]

te kennen:

  • atoombouw (protonen, elektronen)
  • isolator
  • triboelektrische reeks

1.2. Metalen

lightbulb.jpg

te kennen:

  • metaalrooster (“sea of electrons”)
  • geleider
  • toepassingen (bv. elektroskoop)

1.3. Coulomb-Kracht

President Jimmy Carter in Oak Ridge (7071648945) (2)

te kennen:

  • aantrekking/afstoten
  • elektrisch krachtveld

2. Spanning en Stroom

2.1. Nog Een Analogie

stroomspannung_pictogram.svg [1]

te kennen:

  • Wat is lading?
  • Wat is stroom?
  • Wat is spanning?
  • kleine berekeningen!
elektrische spanning  
symbool U
eenheid V=JC
formule U=EQ
stroomsterkte  
symbool I
eenheid A=Cs
formule I=ΔQΔt=Qt

Tip: Ken en begrijp één van de analogiën goed!

2.2. oefening

  • In een elektrische snoer beweegt binnen een tijd van 10s een totale hoeveelheid lading van 0,05C. Bereken de stroomsterkte!
  • Een ampèremeter (metinstrument van de stroomsterkte, zie beneden) toont een stroom van 8mA. Welke hoeveelheid lading beweegt om de 4s door de snoer?

3. Visualisatie

3.1. enkele ladingen

observaties:

  • ladingen ervaren aantrekkende of afstotende krachten
  • protonen bewegen minder dan elektronen (grotere massa!)

3.2. elektronen

observaties:

  • bewegelijke elektronen verplaatsen zich naar de buitenkant van het voorwerp
  • sommige interne elektronen in evenwichtspositie

3.3. metaalrooster

observaties:

  • elektronen blijven tijdelijk bij protonen,
  • maar kunnen ook heen en weer “schieten”.

Noot: een deel van deze observaties is bepaald door de simulatie-parameters; het dient ter illustratie.

3.4. elektrisch veld

observaties:

  • Elektronen bewegen alle kanten op.
  • Maar: “netto-beweging” langs het elektrisch veld (werkelijke stroomzin).
  • Werkbereik van el. veld is klein (Coulomb-kracht: 1r2)

Noot:

  • We kunnen de stroomsterkte meten door ladingen te tellen die rechts aankomen. (1430±50 ladingen)
  • De spanning is bepaald door het aantal vaste ladingen links en rechts.

3.5. geleider

  • In een echte geleider zijn er botsingen met de protonen; daardoor is er minder stroom (hier: 1130±50 ladingen; hangt sterk af van de gekozen settings).

(Wet van Ohm; volgende week)

4. Samenvatting (Toetsvoorbereiding)

  • lading: soorten, kracht, beweging
  • triboelektrische reeks
  • geleider/isolator
  • stroom, spanning: symbolen, eenheden, formules, berekening

5. Oefening

→ oefeningen 4,5 WB↗225 → oefeningen 6-10 WB↗226-227

6. Bronnen

  • [1] Was Ist Was, Band 24 (1984): “Elektrizität”, p. 9, Tessloff, Hamburg

Date: 2024-04-16 Tue 00:00

Author: Falk Mielke