Spieren (Macroscopisch)

Je kan dit nog eens thuis nadoen:

• adem halen
• buig je armen, strek je armen
• sta op de tippen van je tenen en strek de armen omhoog
• klop zacht op je borstkast, buik en benen
• trek je schouders op, laat ze vallen en adem heel hard uit
• trek je wenkbrouwen op
• draai je kop
• probeer met je tong de neus te raken
• span alle spieren van jouw gezicht aan, laat ze dan los
• geef een massage aan iemand anders

• stapedius

[bron]

• M. gluteus maximus

[bron]

• beweging
• bescherming (bv. buikspieren)
• vormgeving, communicatie (bv. gezichtspieren, keel)
• warmte (rilling), koeling (oppervlaktevergroting, bloetvaatregulatie)
• eten en vertering (bv. maag, darmspieren)
• bloedsomloop (bv. hartspier)
• metabolisme: glucoseafvoer, aminozuur-reservoir, vetzuuroxidatie
• immuunregulatie

(zie volgende les)

• skeletspieren, hartspieren, glad spierweefsel

vandaag: focus op skeletspieren .

(hart, diafragma, filetstuk)

• meer of minder elastieke verbinding van botten en spieren
• functie: verbinding spier/bot, demping spiertrillingen, “veerkracht”
• veerkracht = energieopslag (elastieke potentiele energie ↔ mechanische energie)
• bv. nekplooi van paarden

Veulen in rechte laterale ligpositie, waarbij de linker voorpoot en de cervicale spieren verwijderd zijn. [afbeelding] [bron]

• bot: ook bindweefsel
• endo-/exoskelet
  • inwendig bij gewervelden
  • (uitwendig onder meer bij insecten, kreeftachtigen, weekdieren)
• zie bv. “botten van de mens” (wikipedia)
• bouw: collagenefibrillen, kalkzouten (calcium en fosfor), water; ook cellen!
• functie: stevigheid, bescherming, reservestoffen, …
• grad van verstening/mineralisering (= ossificatie): van relatief zacht naar helemaal vast
• kraakbeen: bindweefsel

• bewegelijke verbinding tussen botten (logisch, want anders bewegt het niet)
• typen afhankelijk van vrijheidsgraden:
  • los (bv. schouderblad)
  • kogelgewricht (bv. schouder, heup)
  • scharniergewricht (bv. knie), rolgewricht (bv. ellepijp/spaakbeen), draaigewricht
  • zadelgewricht (bv. handbasis)
  • vast (bv. tussen schedelplaten)
• anatomische termen voor beweging (begrippen niet te kennen): flexie/extensie, abductie/adductie, pronatie/supinatie

• bron: Campbell Biology Global Edition (9th ed., 2011); Fig. 50.36 “Bones and joints of the human skeleton.”, p. 1158; Pearson

Botten werken als een hefboom!

• lengteverschil van spieren beperkt: meer lengte = minder kracht en meer weefsel en meer energie
• maar: hoe verder weg van het gewricht de spier aanzet, hoe meer kracht

Afbeelding: de Musculus biceps brachii, of biceps, zet op een goede plek aan de radius (onderarmbot) aan. “Goed” betekent dat de biceps ideaal geschikt is voor de flexie van de elleboog.

• (spannende onderzoek hierover)

(Diafragma)

(hartspier)

(onderdelen van de anteriore dijbeenspieren)

(kogelgewricht: heup)

(scharniergewricht: knie)

(achillespees)

(patella)

(“arm”: scapula, humerus, ellepijp+spaakbeen)

(tanden)

(lever)

(oog)